ရေကြီးရေလျှံမှုဖြစ်ပြီးနောက်ပိုင်း ကျန်းမာရေးအတွက် သတိထားစရာများ

• By Wor Mithi

မြန်မာနိုင်ငံရဲ့နေရာအနှံ့အပြားမှာ ရေကြီးရေလျှံမှုပုံမှန် ဖြစ်လေ့ရှိပြီး ဒီနှစ်မှာတော့ စက်တင်ဘာလ ၉ ရက်နေ့ကနေစပြီးတော့ တိုင်ဖွန်းရာဂီကြောင့် ပြည်နယ်နဲ့တိုင်း ၉ ခုမှာ ရေကြီးရေလျှံမှုကြောင့် လူတွေရဲ့ အသက်နဲ့အိုးအိမ်စည်းစိမ်တွေ အများအပြား ထိခိုက်ပျက်စီးခဲ့ရပါတယ်။ ပြန်လည်ထူထောင်ရေးကာလမှာ စား၊ဝတ်၊နေ၊ရေးက အဓိကဖြစ်ပေမယ့် မလိုလားအပ်တဲ့ ကျန်းမာရေး ပြဿနာတွေ မဖြစ်လာစေဖို့ကလည်း အရေးကြီးပါတယ်။ အဲ့တာကြောင့် ဒီအပတ်မှာတော့ ရေကြီးပြီးနောက် ဖြစ်တတ်တဲ့ ကျန်းမာရေး ပြဿနာများနဲ ကိုယ်တိုင်ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းနိုင်ဖို့ နည်းလမ်းများကို အကြံပြုဖော်ပြပေးလိုက်ရပါတယ်။

ရေကြီးတဲ့အခါ အဓိကအားဖြင့် ကျန်းမာရေးပြဿနာ ၅ ရပ်ကို ကြုံတွေ့ရလေ့ရှိပါတယ်။ အဲ့ဒါတွေကတော့ ရေနစ်ခြင်း၊ ထိခိုက်ဒဏ်ရာရခြင်း၊ မြွေအန္တရာယ်ကြုံရခြင်း၊ အရေပြားရောဂါများ၊ ဝမ်းပျက်ဝမ်းလျှောခြင်း စသည့်ရေမှတစ်ဆင့် ကူးစက်တတ်သောရောဂါများ နှင့်အခြားကူးစက်ရောဂါများပဲ ဖြစ်ပါတယ်။

မြွေကိုက်ခံရလျှင်-

မြွေဆိုးကိုက်ခံရရင် မြွေရဲ့ မေးရိုးရှိကြွက်သားများက အဆိပ်အိတ်ကို ဖိနှိပ်တဲ့အတွက် အဆိပ်တွေက ဆေးထိုးအပ်နဲ့ ထိုးသွင်းသလို အထဲကိုဝင်သွားပါတယ်။ ဒါကြောင့် ကြွက်သားဖိအားနဲ့ အဆိပ်ကို ပြန်ထုတ်ယူဖို့မလွယ်ပါဘူး။ အဲဒါကြောင့်-

• ကိုက်ခံရတဲ့နေရာကို ရရာအဝတ်နဲ့ခပ်ဖွဖွသုတ်ပေးပါ။ ရေရနိုင်လျှင်ရေနဲ့ဆေးပေးပါ။
• မြွေကိုက်ခံရသည့်နေရာအပေါ် ပတ်တီးခေါက်/အဝတ်ခေါက်/ရေမြှုပ်တင်၍ ပတ်တီးကို အရမ်းမတင်းကျပ်စေဘဲ မြဲရုံသာစည်းပါ။
• ပတ်တီးစည်းပြီးပါက ဝါးခြမ်း (သို့) တုတ်ချောင်းရှည်ဖြင့် မြွေကိုက်ခံရသော ခြေ(သို့) လက်တစ်ချောင်းလုံးကို ကပ်ပြီး ကြပ်စည်းပါ။ ခြေဆစ်/လက်ဆစ်ရဲ့အထက်နဲ့အောက်မှာ ကြိုး(သို့) ပတ်တီးနဲ့ချည်နှောင်ရပါမယ်။
• လူနာကို လှုပ်ရှားမှု လုံးဝမပြုလုပ်စေဘဲ နီးစပ်ရာ ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှု ရနိုင်တဲ့နေရာကို အမြန်ဆုံးသွားရပါမယ်။
• မြွေဆိပ်ဖြေဆေးလိုအပ်ခဲ့ရင် မှန်ကန်တဲ့ဖြေဆေးထိုးနိုင်ရန်အထောက်အကူဖြစ်စေဖို့ ဖြစ်နိုင်ရင် ကိုက်တဲ့မြွေအသေကို တစ်ခါတည်း ယူဆောင်သွားပါ။

ငှက်ဖျားနဲ့အခြားသောခြင်မှတစ်ဆင့်ကူးစက်တတ်သောရောဂါများမှကာကွယ်ရန်

• ရေမြှုပ်/ရေဝပ်သောနေရာများအား ရှင်းလင်းပါ။
• နေ့လည်နေ့ခင်း အလင်းရောင်နှင့် လေဝင်လေထွက်ကောင်းစေရန် ပြတင်းပေါက်များကို ဖွင့်ထားပါ။
• ခြင်ကိုက်ခံရခြင်းမှကာကွယ်ရန် လက်ရှည်/ဘောင်းဘီရှည် ဝတ်ဆင်ပါ။
• အိပ်စက်အနားယူသည့်အချိန်တိုင်း ခြင်ထောင်ထောင်အိပ်ပါ။

ရေမှတစ်ဆင့်ကူးစက်တတ်သောရောဂါများမှကာကွယ်ရန် ရေကိုသန့်စင်ပြီးမှသုံးစွဲပါ။ ရေသန့်စင်ခြင်း နည်းလမ်းတွေကတော့ ရေကိုဆူပွက်အောင်ကျိုချက်ခြင်း၊ ရေထဲကို ကျောက်ချဉ်ခပ်သောက်ခြင်း၊ မြေရေစစ်အိုးဖြင့် ရေစစ်ခြင်း၊ ရေကိုနေလှန်းခြင်းနဲ့ ရေသန့်ဆေးရည်/ဆေးပြား အသုံးပြုခြင်းတို့ပဲဖြစ်ပါတယ်။ ထိုနည်းလမ်းများအနက် ရေကို ကျိုချက်ပြီး သန့်စင်အောင် ပြုလုပ်တဲ့နည်းလမ်းကို ဖော်ပြပေးလိုက်ရပါတယ်။

• ရေနှောက်နေလျှင် အနည်ထိုင်အောင် ပြုလပ်ပြီးမှ အဝတ်သန့်သန့်ဖြင့် စစ်ယူပါ။
• ရေကိုတစ်မိနစ်ခန့် ပွက်ပွက်ဆူအောင်တည်ပါ။ ပေ ၅၀၀၀ အထက်မြင့်သော နေရာများတွင် ၃ မိနစ်ခန့် တည်ရပါမယ်။
• ပြီးနောက်ရေကို အအေးခံပြီး အဖုံးပါတဲ့ ဘူး/ခွက်/ပုံး မှာ စုဆောင်းပြီး အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။
• ရေကျက်အေးအရသာက ပေါ့တယ်လို့ ခံစားရရင် ရေထဲဆားအနည်းငယ်ခပ်ပြီး သောက်သုံးနိုင်ပါတယ်။

References

https://www.preventionweb.net/news/floods-create-health-risks-what-look-out-and-how-avoid-them

https://academic.oup.com/cid/article/67/9/1450/4945455

“ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာစံပြုအချက်အလက်များ”

Retrieved from https://goo.gl/rUXEiM

https://www.epa.gov/ground-water-and-drinking-water/emergency-disinfection-drinking-water