မီးဖွားခြင်းဟာ ပျော်ရွှင်စရာကောင်းသလို စိန်ခေါ်မှုများစွာနဲ့လည်း ရင်ဆိုင်ရတဲ့ အချိန်တစ်ခုပါ။ ခန္ဓာကိုယ်မှာ အပြောင်းအလဲတွေ ဖြစ်ပေါ်သလို စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ အပြောင်းအလဲတွေနဲ့လည်း ရင်ဆိုင်ရတတ်ပါတယ်။ မိခင်အများစုဟာ မီးဖွားပြီးတဲ့အခါ စိတ်ဖိစီးမှု၊ စိတ်ဓာတ်ကျခြင်း၊ စိုးရိမ်ပူပန်ခြင်း စတဲ့ ခံစားချက်တွေကို ခံစားရလေ့ ရှိပါတယ်။ ဒါဟာ ပုံမှန် ဖြစ်တတ်တဲ့ အခြေအနေတစ်ခု ဖြစ်ပြီး ကုသလို့ ရနိုင်ပါတယ်။ ဒီစာမျက်နှာမှာ မီးဖွားပြီးနောက် စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ကျန်းမာရေးနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ အရေးကြီး အချက်အလက်တွေကို အသေးစိတ် ဖော်ပြပေးသွားမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

၁။ Baby Blues (မီးဖွားပြီးစိတ်ဖိစီးခြင်း)

• ဘာလဲ: မီးဖွားပြီး ရက်သတ္တပတ် အနည်းငယ် အတွင်း စိတ်ခံစားချက် အတက်အကျ မြန်ခြင်း၊ ငိုချင်ခြင်း၊ စိတ်တိုလွယ်ခြင်း၊ အာရုံစူးစိုက်ရခက်ခဲခြင်း စတဲ့ လက္ခဏာတွေ ခံစားရတာကို ဆိုလိုပါတယ်။ ဟော်မုန်း အပြောင်းအလဲ၊ အိပ်ရေး မဝခြင်း၊ မိခင်တာဝန် ပိစီးမှုတွေကြောင့် ဖြစ်တတ်ပြီး များသောအားဖြင့် ၁-၂ ပတ် အတွင်း သက်သာသွားတတ်ပါတယ်။

၂။ Postpartum Depression (မီးဖွားပြီးစိတ်ကျရောဂါ)

• ဘာလဲ: မီးတွင်းဖျားထက် ပိုပြင်းထန်ပြီး ကြာရှည် ခံစားရတတ်တဲ့ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ရောဂါတစ်မျိုးပါ။ ဝမ်းနည်းခြင်း၊ စိတ်ဓာတ်ကျခြင်း၊ အားအင်ကုန်ခမ်းခြင်း၊ အိပ်မပျော်ခြင်း၊ စိုးရိမ်ပူပန်ခြင်း၊ အစားအသောက် ပျက်ခြင်း၊ ကလေးနဲ့ ချိတ်ဆက်မှု အားနည်းခြင်း စတဲ့ လက္ခဏာတွေ ပါဝင်ပါတယ်။

၃။ Postpartum Anxiety (မီးဖွားပြီးစိုးရိမ်ပူပန်ခြင်း)

• ဘာလဲ: မီးဖွားပြီးနောက် စိုးရိမ်ပူပန်မှု အလွန်အကျွံ ဖြစ်လာတဲ့ အခြေအနေပါ။ အမြဲတမ်း စိုးရိမ်နေတတ်ခြင်း၊ ကလေးအတွက် အလွန်အမင်း စိုးရိမ်တတ်ခြင်း၊ အိပ်မပျော်ခြင်း၊ စိတ်တိုလွယ်ခြင်း၊ ရင်တုန်ခြင်း၊ မောပန်းနွမ်းနယ်ခြင်း၊ ခေါင်းကိုက်ခြင်း၊ ကြွက်သားများ တင်းမာခြင်း စတဲ့ လက္ခဏာတွေ ခံစားရနိုင်ပါတယ်။

• အကူအညီ တောင်းခံပါ။ မိသားစုဝင်တွေ၊ မိတ်ဆွေတွေ ဒါမှမဟုတ် ကျွမ်းကျင်တဲ့ စိတ်ကျန်းမာရေး ပညာရှင်တွေဆီက အကူအညီ တောင်းခံပါ။ ကိုယ့်ရဲ့ ခံစားချက်တွေကို ဖွင့်ပြောပြီး ပံ့ပိုးမှု ရယူပါ။
• အိပ်ရေးဝဝ အိပ်ပါ။ အိပ်ရေး မဝတာက စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ကျန်းမာရေးကို ထိခိုက်စေပါတယ်။ တတ်နိုင်သမျှ အိပ်ရေးဝဝ အိပ်ဖို့ ကြိုးစားပါ။ မိသားစုဝင်တွေ၊ မိတ်ဆွေတွေကို အကူအညီ တောင်းပြီး ကလေးကို အလှည့်ကျ ထိန်းကျောင်းပေးဖို့ စီစဉ်နိုင်ပါတယ်။
• ကျန်းမာရေးနဲ့ ညီညွတ်တဲ့ အစားအစာတွေ စားပါ။ အာဟာရ ညီညွတ်မှု မရှိတာက စိတ်ဓာတ်ကျခြင်းကို ပိုဆိုးစေနိုင်ပါတယ်။ အသီးအနှံ၊ ဟင်းသီးဟင်းရွက်၊ ပရိုတင်းဓာတ် ကြွယ်ဝတဲ့ အစားအစာတွေကို စားပေးပါ။
• လေ့ကျင့်ခန်း လုပ်ပါ။ ကိုယ်လက်လှုပ်ရှားမှုက စိတ်ဖိစီးမှုကို လျော့ကျစေပြီး စိတ်ခံစားချက်ကို ကောင်းမွန်စေပါတယ်။ ဆရာဝန်နဲ့ တိုင်ပင်ပြီး သင့်တော်တဲ့ လေ့ကျင့်ခန်းတွေကို ပြုလုပ်ပါ။
• အပန်းဖြေ အနားယူပါ၊ ကိုယ့်အတွက် အချိန်ပေးပြီး စိတ်အပန်းဖြေမှုတွေ လုပ်ပေးပါ။ တရားထိုင်တာ၊ ယောဂ လုပ်တာ၊ သီချင်းနားထောင်တာ၊ စာဖတ်တာ စတဲ့ ကိုယ်နှစ်သက်တဲ့ အပန်းဖြေမှုတွေကို လုပ်ဆောင်ပါ။
• အဖွဲ့တွေနဲ့ ဆက်သွယ်ပါ: မီးဖွားပြီး အမျိုသမီးများနဲ့ တွေ့ဆုံခြင်း၊ အွန်လိုင်း အကူအညီ အထောက်အပံ့ အဖွဲ့တွေနဲ့ ချိတ်ဆက်ခြင်းဖြင့် အတွေ့အကြုံတွေကို မျှဝေပြီး အကြံဥာဏ်တွေ ရယူနိုင်ပါတယ်။

• ကိုယ့်ကိုယ်ကို အချိန်ပေးပါ။ မိခင်တာဝန်ကို ကျေပွန်အောင် ထမ်းဆောင်နေရင်း ကိုယ့်အတွက် အချိန်ပေးဖို့ မမေ့ပါနဲ့။ ကိုယ်နှစ်သက်တဲ့ အရာလေးတွေ လုပ်ခြင်း၊ အပြင်ထွက် လေညှင်းခံခြင်း၊ ရေနွေးနဲ့ ရေချိုးခြင်းတွေက စိတ်ကို ပြေလျော့စေပါတယ်။
• မိသားစု၊ မိတ်ဆွေတွေနဲ့ စကားပြောပါ။ ကိုယ့်ရဲ့ ခံစားချက်တွေကို ဖွင့်ပြောပြီး သူတို့ရဲ့ အကူအညီနဲ့ နားလည်မှုကို ရယူပါ။
• မိမိကိုယ်ကို အပြစ်မတင်ပါနဲ့။ မိခင်တိုင်း ပြီးပြည့်စုံတဲ့သူ မဖြစ်နိုင်ပါဘူး။ တစ်ခါတလေ အမှားလုပ်မိတာ၊ စိတ်တိုလွယ်တာတွေ ဖြစ်တတ်ပါတယ်။ ဒီအတွက် ကိုယ့်ကိုယ်ကို အပြစ်မတင်ပါနဲ့။
• ကျန်းမာရေးနဲ့ ညီညွတ်တဲ့ လူနေမှုဘဝကို ပြုစုပါ။ ကျန်းမာရေးနဲ့ ညီညွတ်တဲ့ အစားအစာတွေ စားသုံးပါ၊ ပုံမှန် လေ့ကျင့်ခန်း လုပ်ပါ၊ အိပ်ရေးဝဝ အိပ်ပါ။ ကျန်းမာတဲ့ ခန္ဓာကိုယ်က စိတ်ကျန်းမာရေးကို အထောက်အကူ ပြုပါတယ်။

အောက်ပါ လက္ခဏာတွေ ခံစားရရင် ဆရာဝန်နဲ့ ချက်ချင်း ပြသသင့်ပါတယ်။

• စိတ်ဓာတ်ကျတဲ့ ခံစားချက်က ၂ ပတ်ထက် ပိုကြာနေတယ်။
• နေ့စဉ် လုပ်ငန်းဆောင်တာတွေကို လုပ်ကိုင်ရခက်ခဲတယ်။
• ကလေးနဲ့ ချိတ်ဆက်မှု အားနည်းတယ်လို့ ခံစားရတယ်။
• ကိုယ့်ကိုယ်ကို ဒါမှမဟုတ် ကလေးကို ထိခိုက်အောင် လုပ်ချင်တဲ့ အတွေးတွေ ဝင်လာတယ်။

• မီးဖွားပြီး စိတ်ဓာတ်ကျခြင်း (Postpartum Depression) လက္ခဏာများနှင့် ကုသနည်းများ
• မီးဖွားပြီး စိုးရိမ်ပူပန်ခြင်း (Postpartum Anxiety) လက္ခဏာများနှင့် ကုသနည်းများ
• မီးဖွားပြီး စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ပြဿနာများအတွက် အကူအညီ ရယူနည်းများ
• မီးတွင်းဖျား (Baby Blues) နှင့် ပတ်သက်သော အချက်အလက်များ

မီးဖွားပြီးချိန်မှာ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ကျန်းမာရေးဟာ အရေးကြီးပါတယ်။ ပြဿနာတစ်ခုခု ကြုံတွေ့ရရင် ကျွမ်းကျင်သူတွေဆီက အကူအညီ ရယူဖို့ မတွန့်ဆုတ်ပါနဲ့။ အချိန်မီ ကုသမှု ခံယူခြင်းဖြင့် ပြန်လည် ကျန်းမာလာနိုင်ပြီး မိခင်တာဝန်ကို ပျော်ရွှင်စွာ ထမ်းဆောင်နိုင်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။